6-1-2023
Omega 3-6-7-9-10? Ik kan door de bomen het bos niet meer zien.
Omega vetzuren zijn belangrijk voor onze gezondheid. Een aantal daarvan zijn gekenmerkt als essentiële vetzuren. Omega 3 en Omega 6.
Hou je vast, er komen wat rare termen voorbij maar met bijgevoegd schema 1, wordt het duidelijker.
Essentieel betekent dat we die vetzuren binnen moeten krijgen via de voeding, omdat we ze niet zelf aanmaken. EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur), kunnen in principe wel door ons lijf worden aangemaakt (geldt ook voor honden) door een voorloperstof die in ons lichaam aanwezig is, waarbij ALA (alfa-linoleenzuur) omgezet wordt naar EPA en DHA. Maar in de praktijk is de omzetting van ALA (plantaardige bron) naar EPA (plantaardige/dierlijke bronnen) en DHA (voornl dierlijke bronnen) zeer moeizaam. Hierdoor worden ze toch beschouwd als essentiële omega-3-vetzuur. Omdat er anders tekorten ontstaan.
De omzetting van EPA en DHA vetzuren uit dierlijke bronnen, is dus effectiever. Omdat het geen ALA hoeft om te zetten.
De vetzuren kunnen dus niet zomaar worden opgenomen. Daarvoor moet het lichaam dus eerst aan het werk, de omzetting. Dit is een proces waarbij vitaminen en mineralen een rol spelen, vooral vitamine B en C, magnesium en zink, maar ook enzymen. Heb je die tekort, zal de opname van vetzuren dus ook moeilijk zijn.
Daarnaast is de verhouding tussen de verschillende vetzuren belangrijk omdat ze dezelfde ‘helpers’ gebruiken. Voor de afbraak van ALA en LA (zie schema 1 voor toelichting) hebben we bepaalde stoffen nodig. Echter om ALA om te zetten naar EPA en DHA heb je dezelfde helpers nodig. Dus dan komt de opname van vetzuren in het gedrang.
In ons Westers dieet, waarbij veel margarines, suiker en alcohol wordt verbruikt hebben we vaak een overschot aan Omega 6, wat ontstekingsbevorderend werkt. Ook een factor als stress, vergt veel magnesium en vitamine C. Net hebben we gezien dat deze stoffen noodzakelijk zijn in de omzetting en afbraak van vetzuren.
Wat heeft dat dan met dieren te maken?
Van nature eten honden niet zoveel suiker, echter ze worden steeds meer blootgesteld aan commercieel voer, met veel koolhydraten, waarbij veelal (slechte kwaliteit) plantaardige oliën worden gebruikt. Welke vaak geoxideerd zijn door blootstelling aan verhitting.
Ook paarden krijgen veel rijkere en bewerkte voeding dan vroeger. Omega 3 en 6 vetzuren zijn voor honden, katten en paarden ook essentieel. Echter geldt ook voor dieren dat Omega 6 vetzuren, bijv linolzuur, meestal beperkt moeten worden, omdat ze die vaak al teveel binnen krijgen. Deze zitten m.n. in plantaardige olie. bijv in zonnebloemolie, maïsolie, sojaolie, tarwekiemolie, welke veel gebruikt wordt in diervoeders.
Linolzuur is niet per definitie slecht, het is bijv ook een belangrijk onderdeel van de goedeopbouw van huidlagen. Echter de verkeerde verhouding is het probleem. Honden die rauw voer eten, krijgen over het algemeen minder Omega 6 binnen dan brok eters, waar plantaardige vetten in verwerkt zijn. Paarden die geen krachtvoer krijgen, hebben over het algemeen te weinig Omega 6.
Het grootste probleem is dat de vetzuren die ze binnen krijgen, vaak ‘ranzig’ zijn door oxidatie. Oxidatie, het ranzig worden van vetzuren, ontstaat door verhitting, blootstelling aan zuurstof en licht. Dus mix niet vast je lijnzaadolie door je voer, voor de rest van de week.
De oxidatie en verkeerde verhoudingen geven vervuiling in het systeem.
Wat zit er in jouw zak voer?
Schema | Omega 3 | Omega 6 | Omega 9 niet essentieel |
Vetzuren | Alfa-Linoleenzuur | Linolzuur | Oliezuur |
Afkorting | ALA | LA | |
Dierlijke bron | Vette vis (DHA) o.a.
Schaal + Schelpdieren Groenlipmossel | Vlees, Vis, Dierlijkeproducten (AA) | X |
Plantaardige / overige bron | Algen (EPA) | Zonnebloemolie | Olijfolie |
Omzetting | ALA > EPA + DHA | LA > AA + GLA | |
Onverzadigd Vetzuur | Meervoudig | Meervoudig | Enkelvoudig |
Werking omega 3 + 6 vetzuren
De werking van Omega 3 + 6 is wetenschappelijk breed onderzocht. Het heeft vooral een anti-inflammatoire werking op verschillende gebieden. Daarnaast is het goed voor de ontwikkeling van hersenen, heeft het effect op hart en vaatziekten, zien/ogen, bloeddruk. Het heeft o.a. effect op artritis, allergie, ontstekingen in de darm en neerslachtigheid.
De verkeerde verhouding is bij mensen ook onderzocht en gelinkt aan, hart- en vaatziektes en gedragsstoornissen (o.a. concentratie, hyperactiviteit).
Ontstekingen
Chronische ontstekingen met immuunsysteemproblematiek, zie ik bijvoorbeeld bij allergieën en auto-immuunziekten. Bij een dergelijk ontstekingsproces komt arachidonzuur uit het celmembraan (MOV). Dit zuur wordt in het lichaam veranderd in Eicosanoïden type 2 (prostaglandines) en type 4 (leukotriënen). Welke het vuurtje verder opstoken. Er spelen enzymen een rol bij deze omzetting namelijk 5-lipoxygenase (5-LOX) en cyclooxygenase-2 (COX-2).
Bron van Omega's
Er is een omega 3 vetzuur welke bovenstaande reactie kan remmen en dat is ETA (Eicosatetraeenzuur) in combinatie met een gezond sterolen vet. Deze combinatie is terug te vinden in Perna Canaliculus. Een N-Z Groenlipmosselextract.
Groenlipmosselolie-extract is een natuurlijk alternatief voor NSAID’s (niet-steroïde ontstekingsremmers) en is niet irriterend voor de slijmvliezen. Het duurt in de regel een paar weken tot maanden alvorens de effecten van groenlipmosselolie-extract goed merkbaar worden. Bron: Orthokennis.
Zalm, makreel, sardientjes, zijn vette vissoorten. Het nadeel van vele vissoorten is dat ze gekweekt worden en PCB’s en antibiotica bevatten. Ook bevat Tonijn bijvoorbeeld veel zware metalen. Veel merken olie gebruiken verhitting en extractie methode om de vetten te winnen. Verhitting zorgt voor oxidatie en bij extractie wordt gebruik gemaakt van chemische middelen. Een olie die gemaakt wordt door middel van koude persing is dan ook het beste.
Honden en katten kunnen vette vis gelukkig rauw eten. Hierin zitten vaak geen ranzige vetzuren. Kijk je ook eens op de KVV rollen welke toevoegingen er gedaan zijn?
Wanneer je Vegan bent is Algenolie wel een goede bron van Omega 3. Vissen krijgen hun vetzuur gehalte ook door het eten van algen. Algenolie is ook milieuvriendelijker. Ondanks dat paarden, planten eters zijn, kunnen ze wel óók visolie omzetten.
In het bijgevoegde schema zijn allerlei bronnen toegevoegd. In dat schema zie je een beknopte samenvatting, er zijn nog meer vetzuur bronnen. Veel producten bevatten meer dan één vetzuurbron.
Bijvoorbeeld Lijnzaad bevat m.n. ALA, maar ook 20% Oliezuur en nog iets minder Linolzuur. Iedere bron heeft een andere werking door de samenhang aan vetzuren en andere inhoudsstoffen. Perillaolie heeft bijvoorbeeld een goede Omega 3-6-9 verhouding (6:1,5:1,5) voor onze westerse eetpatronen. Daarnaast bevat Perillaolie een hoog gehalte flavonoïden en anthocyaninen. Bouwstenen en anti-oxidanten die voorkomen in planten.
Krillolie heeft een omega 3-6 verhouding van 15:1 en bevat o.a. een hoog gehalte aan Astaxanthine en Fosfolipiden. Ze hebben dan ook allemaal een andere specifieke werking.
Toevoegingen en Tips
Aan bijna iedere omega 3 olie is een anti-oxidant toegevoegd. Een ‘middel’ om oxidatie tegen te gaan. Zodat het product niet ranzig wordt. Voorbeelden van een anti-oxidant met betrekking tot omega vetzuren zijn bijvoorbeeld vitamine D en vitamine E, citroen of rozemarijnextract.
Een ranzig olie product heeft een typische geur. Je ruikt het ook aan brokken die te lang open staan. Oxidatie = afvalstoffen.
Sluit brok verpakkingen dan ook altijd goed luchtdicht af om oxidatie tegen te gaan. Schud niet de voerzak om in een grote ton.
Alle brokken die je niet binnen een maand op voert, kun je beter invriezen. Evengoed is het belangrijk de zak goed dicht te maken.
In de meeste zalmolie of andere dierlijke olie, zitten géén dierlijke eiwitten, alléén vetten. Dit betekent dat je in principe bij dieren met een voedingsintolerantie of allergie wél dierlijke vetten kan gebruiken. De reactie is nl meestal op de eiwitten en niet op de vetten. Echter om het risico te vermijden, geef ik dan toch de voorkeur aan plantaardige oliën. Dus heeft je dier een allergie, let dan op dat in je rauwe vlees geen zalmolie is toegevoegd. Of in je brok met één eiwitbron, toch andere dierlijke vetten zijn toegevoegd.
Plastic licht doorlatende flessen zijn géén goed idee ivm oxidatie. Dus laat die maar mooi staan in de winkel. Donker glas is bijv een goede verpakking. Donkere capsules hebben ook de voorkeur. Voor honden, katten en paarden heeft IceLandPet mooie producten. Doils heeft ook een goede dierlijke olie met bijvoorbeeld toevoegingen bij gewrichtsproblematiek, helaas wel in plastic, maar niét doorzichtig en een doseersysteem waar er zo min mogelijk zuurstof bij komt. Gebruik daarbij de kleine flessen ivm de houdbaarheid.
Geopende producten, zowel vloeibaar als capsules kun je goed bewaren in de koelkast.
Goede (humane) visolie supplementen hebben ook een Totox-waarde. Dit zegt iets over de kwaliteit, hierbij worden peroxide- en anisidine-waarden getest. Hoe lager hoe beter. Bijvoorbeeld DoTerra, Vitakruid, Bonusan, Biotics, Energetica Natura en Qqology zitten laag in deze waarde en hebben goede supplementen.
Het is ook fijn als het product een MSC certificaat heeft voor de duurzaamheid. Geen overbodig detail in de visserij.
Wist je dat als je zelf visolie supplementen slikt en je een vissige smaak proeft (oprispingen, boeren) een tijd na het inslikken, dat je supplement waarschijnlijk ranzig is?
